Lê Xiên Pèng

CÂU CHUYỆN SẢN PHẨM: LÊ XIÊNG PÈNG

Xóm Lũng Luông, xã Vũ Nông, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, không chỉ nổi tiếng bởi cảnh sắc núi rừng hoang sơ mà còn gắn liền với câu chuyện ly kỳ về giống lê Xiên Pèng – một loại quả quý mà người dân nơi đây luôn tự hào.

Tương truyền, ngày xưa, ở xóm Lũng Luông có một người đàn ông tên Xiêng Pèng, nổi tiếng là người yêu thiên nhiên, giỏi tìm tòi cây cỏ và đặc biệt có niềm đam mê với việc lai tạo giống cây trồng. Trong một lần đi sâu vào rừng già trên dãy núi gần làng, ông tình cờ phát hiện một cây lê hoang mọc chênh vênh trên vách đá. Điều kỳ lạ là cây lê này ra những chùm quả vàng óng, căng mọng, tỏa ra hương thơm ngọt ngào ngay cả khi đứng từ xa. Xiên Pèng hái một quả nếm thử và nhận thấy vị ngọt thanh lạ thường, cùng một chút chua nhẹ tan dần trong miệng, mang lại cảm giác sảng khoái. Tin rằng đây là món quà quý của thiên nhiên, ông mang hạt về trồng thử ở làng. Sau nhiều năm chăm sóc và tìm cách nhân giống, ông đã thành công lai tạo ra một giống lê mới vừa thơm ngon vừa phù hợp với đất đai, khí hậu khắc nghiệt của vùng núi đá. Từ đó, giống lê này được đặt tên là "lê Xiên Pèng" để tưởng nhớ công lao của ông.

Quả lê Xiên Pèng không giống với bất kỳ loại lê nào khác. Quả nhỏ nhắn, vỏ vàng pha chút ánh xanh, khi chín tỏa ra mùi thơm tự nhiên như hòa quyện giữa hương hoa rừng và vị ngọt của đất trời. Khi cắn một miếng, thịt quả giòn tan, vị ngọt dịu nhẹ nhàng hòa lẫn với chút chua thanh, để lại dư vị mát lạnh nơi cổ họng.

Người dân Lũng Luông coi lê Xiên Pèng như một món quà linh thiêng. Họ tin rằng loại quả này mang lại sự may mắn và sức khỏe cho những ai thưởng thức. Trong các dịp lễ hội truyền thống, lê Xiên Pèng thường được dùng để dâng lên tổ tiên và chia sẻ với khách quý, thể hiện lòng hiếu khách và tình yêu quê hương.

Ngày nay, lê Xiên Pèng đã trở thành một đặc sản nổi tiếng của xã Vũ Nông. Người dân nơi đây không chỉ gìn giữ giống lê quý mà còn mở rộng trồng trọt để cung cấp cho nhiều nơi khác. Tuy nhiên, họ vẫn luôn bảo vệ nghiêm ngặt cách chăm sóc truyền thống, không sử dụng hóa chất, để giữ trọn vẹn hương vị tự nhiên của loại quả này. Du khách đến Lũng Luông thường không quên mang về một giỏ lê Xiên Pèng để làm quà, như mang theo cả tình yêu và sự hiếu khách của người dân vùng cao. Câu chuyện về giống lê đặc biệt này cũng là một phần di sản văn hóa, gắn liền với niềm tự hào và lòng biết ơn đối với thiên nhiên mà người dân Lũng Luông gìn giữ qua bao thế hệ. Tổ hợp tác lê Xiên Pèng xóm Lũng Luông bao gồm những thành viên là người con của Lũng Luông muốn giữ gì di sản văn hóa ấy, đồng thời cũng mong muốn được lan tỏa sản phẩm của địa phương tới đông đảo người tiêu dùng, để nét đẹp của Lũng Luông đến với nhiều người hơn.